Bipolaire stemmingsstoornis
Bipolaire stemmingsstoornis
Bipolaire stoornis
Tijdens een manie of periode van hypomanie voel je je alsof je de hele wereld aankunt. Je hebt veel energie en bent erg druk. Tijdens een depressieve periode voel je je juist somber en heb je nergens zin in. Je kunt alleen de diagnose bipolaire stemmingsstoornis krijgen wanneer je tenminste één keer een periode van (hypo)manie hebt meegemaakt, al dan niet in combinatie met een depressieve periode. Het doormaken van vier stemmingsepisoden of meer per jaar wordt 'rapid cycling' genoemd; snelle wisseling.
Wat is een bipolaire stemmingsstoornis?
Een bipolaire stemmingsstoornis is een ernstige psychiatrische aandoening die niet vanzelf overgaat en voorkomt bij 1 tot 2 procent van de Nederlandse bevolking. De aandoening komt in veel vormen voor. Daardoor kan het moeilijk zijn een tijdige diagnose te stellen en een adequate behandeling te geven.
Hoe ontstaat een bipolaire stemmingsstoornis?
Hoe een bipolaire stemmingsstoornis precies ontstaat, is nog niet bekend. Het komt in sommige families vaker voor, maar toch verklaren de genen niet alles. Omgevingsfactoren kunnen van invloed zijn op het ontwikkelen van kwetsbaarheid. Stressvolle omstandigheden kunnen een stemmingsepisode uitlokken. De laatste jaren wordt steeds meer onderzoek verricht naar deze invloeden op het ontstaan van bipolaire stemmingsstoornis.
Hoe herken je een bipolaire stemmingsstoornis?
Bijna alle mensen met een bipolaire stemmingsstoornis hebben periodes van (hypo)manie, afgewisseld met depressieve episodes. Voor een compleet overzicht van de bipolaire stemmingsstoornis kenmerken die horen bij de verschillende episodes kun je terecht op de pagina's manische episode, hypomanie, gemengde episode en depressieve periode.
BINCO-studie
Om te onderzoeken hoe het komt dat klachten terugkomen, voert PsyQ op de locaties Rotterdam en Den Haag de BINCO-studie uit. Dit onderzoek moet leiden tot meer duidelijkheid en nieuwe effectieve behandelmethodes. Het onderzoek wordt uitgevoerd op de locaties van PsyQ in Rotterdam en Den Haag.
Lees meer
Manie
Een manie is een periode van minimaal een week, waarin je het grootste gedeelte van de tijd een overdreven goede stemming hebt, weinig slaap nodig hebt en overloopt van energie en plannen. Een manie veroorzaakt vaak grote problemen. Daarom kan tijdelijke opname mogelijk zijn.
Hypomanie
Een hypomanie lijkt op een manie, maar is minder ernstig en je hoeft niet te worden opgenomen op een psychiatrische afdeling.
Depressieve episode
Een depressieve episode ofwel een bipolaire depressie duurt minimaal 2 weken en kenmerkt zich door onder andere een sombere stemming, lusteloosheid, piekeren, concentratieproblemen, gebrek aan plezier en zelfs gedachten aan de dood.
Gemengde episode
Je kunt ook gemengde episodes hebben. Dat houdt in dat je dagelijks last hebt van symptomen die zowel horen bij een periode van manie als bij een depressieve episode. Dit kan inhouden dat je stemming somber en negatief is, maar dat je je ook erg onrustig voelt, veel energie hebt en een erg kort lontje hebt.
Bipolaire stemmingsstoornis type 1
Een bipolaire stemmingsstoornis type 1 wordt gekenmerkt door afwisselende periodes van depressie en manie. Tussen deze periodes in is je stemming overwegend stabiel. Ook kan het voorkomen dat je alleen een manie hebt doorgemaakt en nooit depressief bent geweest. Ook in dit geval spreken we van een bipolaire stemmingsstoornis type 1.
Bipolaire stemmingsstoornis type 2
Een bipolaire stemmingsstoornis type 2 wordt gesteld als iemand tenminste één keer een hypomanie en een depressie heeft doorgemaakt, maar nog nooit een manie heeft gehad.
Bipolaire stoornis test
Een bipolaire stoornis is niet gemakkelijk te herkennen en helaas bestaat er ook geen bipolaire stoornis test die je een indicatie kan geven. Wel bestaat er een screener, dat is een handige vragenlijst die je kunt gebruiken. Deze screener heet: de Mood Disorder Questionnaire (MDQ-NL). Als je meerdere aspecten herkent kan dat een reden zijn om naar de huisarts te stappen. Je huisarts kan je vervolgens doorverwijzen naar één van onze poliklinieken.
Behandeling(en) bipolaire stoornis
Manieën en depressies zijn goed te behandelen. Wanneer je bent hersteld blijft de kwetsbaarheid op een nieuwe stemmingsepisode wel aanwezig. Hoe meer stemmingsepisodes je hebt doorgemaakt, hoe te groter de kans dat er opnieuw een stemmingsepisode ontstaat. Daarom is het belangrijk dat je maatregelen treft die gericht zijn op terugvalpreventie.
Terugvalpreventie
Het is belangrijk dat je bij jezelf nagaat in welke situaties een (hypo)manie of depressie bij je ontstaat. Als je deze situaties tijdig signaleert kun je ernaar handelen. Dit noemen we terugvalpreventie.
Tijdig signaleren en herkennen van de signalen is een belangrijk deel van je behandeling.
Heb ik een bipolaire stemmingsstoornis?
Een handige vragenlijst die je kunt gebruiken is de MDQ-NL, Mood Disorder Questionnaire. Dat is een zelftest. Als je meerdere aspecten herkent, met ‘ja’ beantwoordt, dan kan dat een reden zijn om verder onderzoek te laten verrichten. Daarvoor kun je terecht op een van onze poliklinieken.
Erfelijkheid kan een rol spelen. Inmiddels weten we dat als je vader of moeder een bipolaire stemmingsstoornis heeft, de kans dat je zelf een bipolaire stemmingsstoornis ontwikkelt, stijgt van 1.3% naar ongeveer 10%. Er zijn inmiddels meerdere genen gevonden die een rol kunnen spelen, maar we zijn nog niet zo ver, dat je met gen-onderzoek kan voorspellen wie wel of niet een bipolaire stemmingsstoornis gaat ontwikkelen. Betrouwbare informatie over erfelijkheid en de bipolaire stemmingsstoornis kun je vinden op de website erfelijkheidbipolair.nl.
In de meeste situaties is het heel goed mogelijk om met een bipolaire stemmingsstoornis kinderen te krijgen. Heb je vragen over erfelijkheid, gebruik van medicijnen tijdens zwangerschap of de risico’s voor het kind? Stel deze dan aan je behandelaar. Onze hulpverleners hebben jarenlange ervaring hierin. Ook tijdens de psycho-educatiecursus bipolaire stemmingsstoornis besteden we aandacht aan dit onderwerp.
Je kunt herstellen van stemmingsepisodes, maar vaak blijft er een kwetsbaarheid bestaan voor het ontwikkelen van een nieuwe stemmingsepisode. Hoe meer episodes iemand heeft doorgemaakt, hoe te groter de kans dat er opnieuw een episode ontstaat. Als je de risicovolle periodes waarin een depressie of (hypo)manie kan ontstaan tijdig weet te signaleren, kun je er naar handelen. Hoe eerder je een depressie of manie de kop in weet te drukken, hoe te groter de kans dat die periode korter duurt en minder impact op je leven heeft. Hie staan we uitgebreid bij stil als je in behandeling bent op onze polikliniek.
Luister-, lees en kijktips uitgelicht blok
Lees-, luister- en kijktips
Bekijk onze lees-, luister en kijktips over mentale gezondheid en psychische klachten.
Zorgaanbod per verstiging - dossiers tekst
Ons zorgaanbod verschilt per vestiging. Op onze vestigingspagina vind je welke klachten we op welke locatie behandelen. Filter op klacht en/of locatie om ons zorgaanbod per vestiging te bekijken.
Zorgaanbod per vestiging