Behandelingen
Behandelingen
Psycho-educatie
Psycho-educatie bestaat uit het geven van voorlichting en informatie aan de patiënt en/of familie en naastbetrokkenen over de ziekte, oorzaken, symptomen, het verloop, de gevolgen en de eventuele behandeling. Het is veelal een onderdeel binnen iedere behandelvorm.
Kennis, vaardigheden en handelen zijn de 3 belangrijkste pijlers in de psycho-educatie. Het verkrijgen van kennis en vaardigheden over de klachten die de patiënt ervaart en hoe hij/zij ermee om kan gaan, heeft een bewezen positief effect op de kwaliteit van leven.
Cognitieve gedragstherapie (CGT)
Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een kortdurende vorm van behandeling (15 à 20 sessies). Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat cognitieve gedragstherapie kan helpen bij het omgaan met lichamelijke klachten. Het uitgangspunt van cognitieve gedragstherapie is dat je gedachten invloed hebben op de manier waarop jij je voelt en gedraagt, en andersom.
Doel CGT
Het uitgangspunt van CGT is dat gedachten invloed hebben op de manier waarop iemand zich voelt en gedraagt. Door die gedachten te veranderen zullen ook gevoelens en gedrag veranderen. Het doel is niet om alleen positief te leren denken, maar om realistischer of evenwichtiger te leren denken. Ook na de behandeling blijven vervelende dingen vervelend, maar je ziet ze niet meer als ‘ramp’.
Hoe werkt cognitieve gedragstherapie?
Dit doen we door samen met jou je gedachten en gedrag te onderzoeken. Dit gebeurt zowel in de sessies als thuis, met behulp van huiswerkoefeningen. Bijvoorbeeld door in de sessies te bespreken welke ervaringen en argumenten er zijn die laten zien dat jouw gedachten niet (helemaal) kloppen. Op basis van die informatie lukt het vaak een nieuwe gedachte te formuleren, met positief effect op jouw gevoelens.
Je wordt ook gevraagd thuis gedragsexperimenten uit te voeren, zodat je in het dagelijks leven kan nagaan of jouw negatieve gedachten al dan niet juist zijn.
EMDR
Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van traumatische ervaringen. Dit kunnen eenmalige schokkende gebeurtenissen zijn, maar ook langdurige nare ervaringen.
Tijdens een EMDR-behandeling wordt jou gevraagd om terug te denken aan het naarste moment van de traumatische gebeurtenis. Tegelijkertijd word je afgeleid doordat je bijvoorbeeld met je ogen de vingers van de therapeut volgt. Dit brengt het verwerkingsproces op gang, waarbij emoties, beelden en andere herinneringen kunnen opkomen. Je therapeut begeleidt je hierbij. Na een tijdje zal je merken dat het herinneringsbeeld minder vervelend wordt en dat (een deel van) de traumatische ervaring verwerkt is.
EMDR is een wetenschappelijk bewezen effectieve behandeling. Naast de behandeling van posttraumatische stress stoornis (PTSS), zijn er goede resultaten bekend van EMDR-behandeling bij andere problemen en klachten, zoals angststoornissen, chronische pijn, negatief zelfbeeld en verslavingen.
Autonomie versterkende interventie
Gevolgenmodel
Lichamelijk onverklaarde klachten kunnen leiden tot gedachten over de oorzaken van de klachten en gedachten over hoe ermee om te gaan. Die automatische gedachten hebben gevolgen voor de klachten: die kunnen de klacht verminderen, in stand houden of zelfs verergeren. Het gevolgenmodel is een behandelwijze waarbij je de gevolgen van de lichamelijke klacht aanpakt.
Gevolgenmodel opstellen
In gesprek met de therapeut maak je inzichtelijk wat de lichamelijke klacht inhoudt. Waar heb je last van? Vervolgens stel je vast welke ideeën je hebt over de klacht. Deze ideeën sturen de emotionele en gedragsmatige gevolgen van de klacht aan. Welke ideeën heb je over de oorzaak van de klacht? Welke betekenis geef je aan de klacht? Aan de hand van het gesprek stelt de behandelaar een gevolgenmodel op.
Aan de hand van dat model, stelt de behandelaar samen met jou vast wat de grootste factoren zijn die de klacht in stand houden en dus herstel van de klacht belemmeren. Door deze in stand houdende factoren te verminderen en daardoor de omstandigheden van het herstel van de klacht te optimaliseren, wordt herstel van de lichamelijke klacht bevorderd.
Nadruk op de gevolgen
Vaak wordt in behandelingen vooral gekeken naar de oorzaak van een klacht, maar met een behandeling volgens het gevolgenmodel, wordt de nadruk juist gelegd op de gevolgen van de klacht. Het doel van de behandeling is het optimaliseren van de omstandigheden van het herstel van de klachten.
Acceptance Commitment Therapie
Acceptance and Commitment Therapie (ACT)* is een vorm van therapie waarbij het aanvaarden van jouw (onverklaarde) klachten centraal staat (acceptatie). Je leert om het zinloze gevecht met (vervelende) emoties, gedachten en lichamelijke sensaties waar mogelijk te stoppen. Zo ontstaat er ruimte en aandacht voor dingen die echt belangrijk voor je zijn (commitment). Het doel is niet om klachten op te lossen of te verminderen, maar om mentaal veerkrachtiger te worden.
*Dit is een Engelse term en kun je vertalen als Acceptatie en Toewijding-therapie.
ACT in de praktijk
Stel je bent een fanatieke hardloper, maar door onverklaarde pijnklachten in je knie, loop je steeds meer met tegenzin en ongemak. Bovendien lijdt je werk en privéleven eronder. Mensen om je heen adviseren je een andere sport te kiezen én ander werk te zoeken. Tegen beter weten in blijf je tóch doorlopen met een brace, en je gaat juist extra naar de sportschool om je lichaam sterker te maken. Gevolg: nog meer lichamelijk ongemak en een vicieuze cirkel van frustratie. Hoe meer je probeert je negatieve emoties te onderdrukken, des te sterker die emoties worden. ACT therapie helpt je om deze zinloze worsteling te stoppen.
Met behulp van ACT oefeningen kun je de gevolgen van je pijnklachten gaan ontdekken en accepteren. Je werkt aan je mentale flexibiliteit, en staat stil bij wat je echt belangrijk vindt. Je brengt meer tijd door met je gezin, vindt een andere hobby en krijgt ander werk. Je kwaliteit van leven neemt toe.
ACT behandeling
Met de ACT methode leer je om op een flexibele manier om te gaan met de obstakels die je tegenkomt in je leven, zodat je je aandacht kunt richten op waardevolle dingen. Het is een ervaringsgericht behandeltraject waarbij je aan de slag gaat met je binnenwereld (gedachten en emoties) en lichaam. Ook mindfulness oefeningen zijn onderdeel van het traject. De behandelvorm heeft verder veel raakvlakken met cognitieve gedragstherapie.
Het ACT model
ACT bestaat uit 6 stappen die in willekeurige volgorde kunnen worden uitgevoerd:
- Acceptatie: ruimte maken voor vervelende ervaringen.
- Defusie: afstand nemen van je gedachten.
- Het zelf: flexibel omgaan met je zelf(beeld).
- Hier en nu: aandacht voor het hier en nu.
- Waarden: stilstaan bij wat je echt belangrijk vindt.
- Toegewijd handelen: investeren in je waarden.
Het doel van ACT is om van een fysiek of mentaal probleem tot een flexibele manier van denken te komen, door middel van bovenstaande 6 stappen.
Online behandeling
Medicatie
Het gebruik van medicatie is veelal ondersteunend aan de behandeling en heeft tot doel ernstige klachten zoals angst, slapeloosheid, ernstige somberheid of depressieve klachten te verminderen. Vaak zijn er specifieke medicijnen die goed werken tegen specifieke aandoeningen.
Medicijnen gebruiken
De meeste medicijnen moeten voor langere tijd gebruikt worden om het beste resultaat te krijgen. Het is dus beter hier niet plotseling mee te stoppen, maar dit altijd in overleg met jouw behandelaar te doen.
Wie schrijft de recepten?
Medicatie kan alleen door een arts worden voorgeschreven. Bij vragen moet je die altijd met je arts bespreken. Hij/zij vertelt je ook wat de mogelijke bijwerkingen van de voorgeschreven medicatie zijn. Het is erg belangrijk dat je de effecten van de medicijnbehandeling met je arts bespreekt.