Sietske en Marjan over eetbuistoornis

jantine.png
Lekker eten, de weegschaal negeren en vooral genieten is wat we allemaal af en toe wel willen. Maar het is lang niet zo vanzelfsprekend om te genieten van eten. Eten kan een overlevingsmechanisme zijn om met negatieve gevoelens om te gaan.

Als in een roes

Sietske kreeg de diagnose 'eetbuistoornis'. Samen met behandelaar Marjan vertelt ze haar verhaal.

'De misselijkheid na het eten had ik liever dan de negatieve gevoelens', vertelt Sietske. 'Ik lette enorm op mijn eetgedrag. Ik at op vaste tijden en dan vooral niks ongezonds. Maar als ik me dan slecht voelde, greep ik naar de koekjes en snoepjes. Zo'n eetbui is dan ook niet zoals de meesten het zouden omschrijven. Voor mij is het alsof je in een roes terechtkomt en niet kunt stoppen. Tijdens het reizen met de trein kwam ik het vaakst in de verleiding. Dan kwam ik weer langs een stationwinkel en kocht ik alles waar ik trek in had. Zo kon ik het tenminste lang geheim houden. In de trein ben je relatief anoniem, dus niemand zag het als ik een enorme eetbui had.'

Schaamte en schuldgevoel

Marjan: 'De drang om het geheim te houden, komt voort uit een gevoel van schaamte', zegt Marjan Wesseling, behandelaar bij PsyQ. 'Mensen met een eetstoornis hebben vaak al een negatief zelfbeeld, zij schamen zich voor hun eetbuien. Doordat hun omgeving vaak te weinig over de stoornis weten, uiten zij hun steun en zorgen vaak verkeerd. Het komt al snel over als een oordeel wanneer je tegen iemand met een eetstoornis zegt "gewoon stoppen" of "laat dat taartje dan toch staan". Wat zij vaak niet weten, is dat zo'n stoornis vaak veel dieper gaat dan de drang om veel en ongezond te eten. Door die oordelen van anderen wordt het zelfbeeld van de persoon in kwestie vaak nog slechter.'

Dat herkent Sietske wel: 'Toen mijn vriend merkte dat ik eetbuien had, zei hij dat "het toch niet normaal is om zoveel te eten en dat ik dat toch wel begreep". Hij bedoelde het goed, hij zag ook hoe ongelukkig ik was. Maar het werkte averechts. Door te zeggen dat het niet normaal is, voelde het alsof ik niet normaal was. Dat zorgde weer voor negatieve gevoelens en die verborg ik het liefst onder een enorme stapel eten. Na mijn eetbui voelde ik mij weer schuldig, maar niet alleen tegenover mijzelf, maar ook tegenover hem. Je snapt het wel, een negatieve vicieuze cirkel.'

Perfectionisme

'Daarom', zegt Marjan, 'is de omgeving zo belangrijk, want die heeft een enorme invloed. Het goede voorbeeld geven, werkt bijvoorbeeld veel beter dan het benadrukken van wat er fout gaat, dat iemand "gewoon" moet stoppen met zoveel te eten. Wanneer vrienden en familie op vaste tijden eten en af en toe toch lekker snacken, geven zij aan dat dit helemaal niet zo verkeerd is. Veel eetbuistoornissen komen namelijk voort uit perfectionisme. Lichaam en eten is tegenwoordig zo beladen dat mensen de behoefte voelen om precies te voldoen aan het ideaalbeeld. Wanneer je ziet dat je broer en zus ook lekker kunnen genieten van een koekje, geeft dit het signaal dat dit helemaal niet verkeerd is.'

Sietske: 'Ook ik ben erg perfectionistisch. Ik was altijd bezig met eten en zag alles zwart-wit. Toen mijn vriend mijn eetbuistoornis wat meer los liet, kon ik het ook meer loslaten. Het voelde niet meer als een grote druk. Uiteindelijk klopte ik bij PsyQ aan en zei dat ik een probleem met eten had. Ik wist nog niet dat het echt een stoornis was. Eindelijk kreeg mijn probleem een naam én bleek dat ik niet de enige was. Dat was voor mij het moment om naar mijn omgeving open te zijn over mijn eetstoornis. Het is vooral belangrijk dat mijn vrienden en familie naar mij luisteren. Juist op momenten dat het niet zo goed met mij gaat en ik de drang voel om weer een zak koekjes open te trekken.'

Functioneel leren eten

Marjan: 'Mensen met een eetstoornis laten niks merken aan hun omgeving. Het zijn vaak goedlachse personen. Zo kunnen ze hun schaamte verbergen. Wanneer in de omgeving ruimte is voor het vertellen over een stoornis, dus wanneer er geen oordelen geveld worden, kan iemand hiermee naar buiten komen. Dan kunnen zij in alle openheid vertellen over hun stoornis en wat zij van hun vrienden en familie nodig hebben. Nu eetstoornissen als eetbuien nog erg onbekend zijn, ploeteren zij vaak op eigen houtje, terwijl het juist erg moeilijk is om er alleen uit te komen,' legt Marjan uit.

Sietske: 'Tijdens mijn behandeling onderzochten we eerst waarom ik steeds eetbuien had, ik kon wel 10 kilo per maand aankomen. Mijn zelfbeeld was enorm slecht en ik zag eten altijd als een manier om die slechte gevoelens tijdelijk te onderdrukken. Door middel van training, gesprekken en uitdagingen – niks op het station kopen bijvoorbeeld – namen mijn eetbuien steeds meer af. Voorheen zat ik op 1 à 2 eetbuien per dag. Nu zit ik op gemiddeld 1 eetbui per week, soms zelfs weken geen. Ik ben milder voor mezelf geworden. Zo mag ik nu wel als ontbijt een broodje met vlokken (suikers!). Maar overdaad schaadt. Ik probeer nu vooral functioneel te eten zodat ik alle voedingsstoffen binnen krijg die ik nodig heb, maar ook neem ik af en toe wat lekkers.'

Meer ervaringsverhalen?

Meer ervaringsverhalen?

Benieuwd naar ervaringsverhalen over andere psychische problemen? Op de pagina ervaringen met PsyQ kan je meer ervaringsverhalen lezen. Hier lees je hoe anderen omgaan met psychische klachten zoals paniekaanvallen, slapeloosheid en aandacht- en concentratieproblemen.

Bekijk alle ervaringsverhalen