Ervaringsdeskundige Femke

Voor Femke aan de slag gaat als ervaringsdeskundige bij PsyQ, werkt ze al bij Parnassia Groep als sociotherapeut en woonbegeleider. ‘Daar gebruikte ik nog niet echt mijn eigen ervaringen’, vertelt Femke. ‘Parallel aan mijn werk begon ik met het schrijven van mijn eerste boek, het autobiografische Gegrepen, waarin ik wel mijn verhaal vertelde. Op een gegeven moment vond ik een uitgever die het wilde uitgeven, maar dan moest ik het wel gaan promoten in de media.’

Door de media-aandacht werd Femke vanuit PsyQ benaderd om als ervaringsdeskundige aan de slag te gaan. ‘Ik was de eerste ervaringswerker bij PsyQ. Dat was nog een hele ontdekkingstocht, omdat het werken in een ambulante setting veel vaardigheid, zelfstandigheid en vertrouwen vereist’, vertelt Femke. ‘Ook was het voor mij nog even aftasten waar het team behoefte aan had en wat ik wilde delen over mezelf en wat juist niet. Door mijn achtergrond en kennis over allerlei psychische-, gedrags- en verslavingsproblematiek heb ik de functie die ik nu heb, echt zelf kunnen creëren.’

‘Als cliënten hier binnenkomen zijn ze vaak bang om aan traumabehandeling te beginnen’

Eigen manier om een verhaal te delen 

En die functie is heel veelzijdig, vertelt Femke: ‘Omdat de afdeling trauma hier in Den Haag een TOPGGz-afdeling is, behandelen we vooral complexe problematieken, voornamelijk mensen die vroegkinderlijk getraumatiseerd zijn. Als cliënten hier binnenkomen zijn ze vaak bang om aan traumabehandeling te beginnen en om overspoeld te worden door hun emoties als ze praten over wat ze hebben meegemaakt.’

Met de cliënt zoekt Femke naar een manier om hun ervaringen te delen. Dat doet Femke aan de hand van de TraumaMist methode, een methode die ze zelf ontwikkelde. ‘Soms willen cliënten bijvoorbeeld geen oogcontact, willen ze een stukje lopen op de gang of buiten of een huisdier, kussentje of dekentje op schoot. Samen maken we een traumaplanning, zodat de cliënt op een veilige manier kan vertellen wat de trauma’s zijn.’ In haar boek Doorbreek de stilte vertelt Femke meer over deze methode. 

10 soorten thee kopen

Met een goede evidence-based behandeling slaagt de TOPGGz-afdeling psychotrauma er goed in PTSS en traumagerelateerde klachten te verminderen. Maar na het afronden van deze behandeling is het nog niet klaar, legt Femke uit: ‘Veel cliënten hebben zich niet gezond kunnen ontwikkelen én ze hebben door zintuiglijke afsluiting voor triggers geen inzicht in hun behoeften en eigenheid. De seksuele ontwikkeling en puberteit hebben ze bijvoorbeeld niet meegemaakt zoals iemand anders dat meemaakt. In een groep, maar ook individueel, ga ik daarom samen met cliënten aan de slag om stapje voor stapje inzichten aan te reiken en te ontdekken wat ze leuk of lekker vinden. Bijvoorbeeld een keer 10 soorten thee kopen om erachter te komen welke je lekker vindt. Heel basaal maar wel hard nodig voor hun herstel. Het ontdekken van jezelf, zonder invloed van traumatische ervaringen wordt dan vaak heel voorzichtig een fijn proces.’ 

‘Als die deur op een kiertje staat, kunnen ze met een bezem wat ellende eruit vegen’

In muren deuren maken

Femke ontwikkelde het groepsprogramma In muren deuren maken. Achter die naam zit een bijzondere gedachte. ‘In feite hebben we allemaal een muur om ons heen gebouwd. Alleen mensen met trauma’s hebben een dikkere en langere muur’, legt Femke uit. ‘Veel mensen zijn bang dat ze hun muur moeten afbreken als ze aan een behandeling beginnen. Maar die muur moeten ze juist houden en ze hebben alle recht om af en toe achter die muur te blijven. Waar we naartoe werken, is om een deur in die muur te maken. Want als die deur op een kiertje staat, kunnen ze met een bezem wat ellende eruit vegen, maar nog veel belangrijker: ze krijgen zuurstof binnen en uitzicht en perspectief. De kunst is dat de cliënt de sleutel van de deur beheert en er zelf de regie over neemt. Ook ik heb nog wel eens moeilijke momenten, maar deze ontwrichten mij niet meer. Ik weet zeker dat iedere cliënt dit kan bereiken. Het is heel bijzonder als dat ook gebeurt en cliënten zeggen dat ze het gevoel hebben dat ze weer leven, omdat ze de leuke dingen weer zien. Daar krijg ik heel veel energie van.’ 

‘Het feit dat dit onderwerp bespreekbaar is, doet al heel veel voor iemand’ 

Praten over fysieke gevolgen van seksueel geweld 

Een ander belangrijk thema waar Femke haar aandacht op richt, is de fysieke gevolgen van seksueel geweld. ‘Dit komt ontzettend veel voor. Denk aan incontinentie of contactbloedingen. Bij zowel kinderen, vrouwen en mannen’, vertelt Femke. ‘Dat durven cliënten uit schaamte vaak niet te bespreken. En ook behandelaren weten hier vaak niet zo veel over. De specifieke belevingen die je niet uit een boekje leert, die je gevoeld moet hebben om het te snappen, daar kan ik al ervaringswerker iets in bijdragen.’ Femke geeft regelmatig lezingen of workshops aan collega’s om uit te leggen wat de fysieke gevolgen van seksueel geweld kunnen zijn en hen tips te geven hoe je dit thema bespreekbaar maakt in de kamer. ‘Ook al moet je uiteindelijk samen met de cliënt op zoek naar een arts voor hun fysieke problemen. Het feit dat dit onderwerp bespreekbaar is, doet al heel veel voor iemand.’ 

Helemaal op mijn plek 

Naast het werken met cliënten houdt Femke zich bij PsyQ ook nog bezig met beleid, de uitstraling van de wacht- en behandelkamers en het schrijven van boeken. ‘Ik krijg hier vanuit PsyQ veel ruimte voor en dat kan gelukkig allemaal in de uren die ik werk’, vertelt Femke. ‘Ik word bij alles ook betrokken door collega’s en denk mee over welke behandelingen we hebben en welke daarvan we houden en wat we kunnen toevoegen. Maar ook over het cliëntenperspectief en wetenschappelijk onderzoek. Ik vind alles ook ontzettend leuk om te doen. Dus ik zit helemaal op mijn plek!’