Psycholoog Eline over online behandelen

Een online behandeling anders dan een reguliere behandeling? Eline Middelbeek, psycholoog bij PsyQ, merkt geen verschil. Sterker nog, volgens Eline biedt een online behandeling juist veel voordelen. Aan de hand van de ervaring met een van haar cliënten die meedeed aan het BePositive BeInteractive depressie onderzoek, een onderzoek naar een 100% online behandeling voor depressie, legt Eline die voordelen uit.  

Veel meer dan alleen beeldbellen 

Na haar stage bij PsyQ kon Eline gelijk aan de slag als psycholoog voor PsyQ Online. Hiervoor rondde ze eerst nog de basis cursus VGCt en een EMDR basis cursus af. Tijdens haar stage had ze nog wel gesprekken met cliënten op locatie, maar dat veranderde toen ze aan de slag ging als psycholoog voor PsyQ Online. ‘Mensen vragen wel eens of ik het niet jammer vind dat ik alleen online behandel, maar ik merk eigenlijk weinig verschil. Veel mensen denken ook dat een online behandeling puur beeldbellen is, maar het is veel meer dan dat, er is meer contact met de cliënten tussen de beeldbelsessies door’, vertelt Eline. ‘Het was voor mij ook wel een prettige manier om te leren en zelfvertrouwen in het behandelen te krijgen. Ook overleg met collega’s doen we online. Het doet niks af van het leren kennen van je collega’s. Ik kende mijn collega’s tot voor kort ook alleen van beeldbellen en toen ik ze voor het eerst in het echt zag, was het gewoon precies hetzelfde.’ 

'Een online behandeling is een doe-therapie, ondersteund door alle functionaliteiten in de app'

Onderzoek naar 100% online behandeling voor depressie 

Al meteen is Eline ook volop betrokken bij het BePositive BeInteractive depressie onderzoek; een onderzoek naar de 100% online behandeling voor depressie waarbij iemand gedurende 16 weken wordt gevolgd. ‘Naast de standaard vragenlijsten die iedereen die een online behandeling volgt bij PsyQ Online invult, krijgen de cliënten die meedoen aan het onderzoek ook extra vragenlijsten’, vertelt Eline. ‘Dat kan soms best inspannend zijn. Een online behandeling is sowieso al een doe-therapie, ondersteund door alle functionaliteiten in de app die cliënten naast de videobelgesprekken kunnen gebruiken.’ Zowel de cliënt als de behandelaar vult enkele vragenlijsten in. Eline ‘Dat zijn dan bijvoorbeeld vragen over behandeldoelen, de online therapeutische relatie en persoonsfactoren van haar, maar ook zelfs een persoonsvragenlijst over mijn eigen hechtingsstijl en de verwachting die ik van de behandeling heb. Ik krijg dan ook nog vragen over onder andere het aantal minuten beeldbellen, over welke functionaliteiten ik uit de app heb benut, of ik mijn scherm heb gedeeld en of ik relevante literatuur heb opgestuurd.’  

‘Ze was vanaf het begin heel erg toegewijd aan de behandeling'

Annika, een oud-cliënt van Eline die met depressieve klachten en sociale angstklachten binnenkwam, gaf aan graag mee te willen doen aan het onderzoek. ‘Haar hulpvraag was dat ze een betere stemming wilde hebben en minder angstig wilde zijn. Ze durfde bijvoorbeeld niet naar de supermarkt en mensen om hulp te vragen. Ze was het liefst gewoon thuis’, legt Eline uit. ‘Ze was vanaf het begin heel erg toegewijd aan de behandeling. Ze pakte ook alles heel snel op, vulde alle vragenlijsten in en was heel trouw aan de afspraken.’  

'Na 2 weken had ze al een nieuwe structuur te pakken'

Kleine veranderingen, groot effect 

Een online behandeling bij PsyQ Online bestaat uit verschillende fases: gedragsactivatie, cognitieve therapie, leefregels/levensdoelen en terugvalpreventie. ‘In de eerste fase zijn Annika en ik aan de slag gegaan met een nieuwe dag structuur. In de app stelde ik dan reminders in. Denk aan: wekker zetten, opstaan, douchen, ontbijten, half uurtje wandelen en nog een middagactiviteit. Voor die middagactiviteit hadden we een lijst gemaakt met alle dingen die ze vroeger leuk vond om te doen. Zo’n reminder en het feit dat ze weer iets kon afvinken, gaf haar echt een stimulans. Na 2 weken had ze al een nieuwe structuur te pakken en door die kleine veranderingen, voelde ze zich al een stuk beter.’ Via de registraties die Annika maakte in de app kon Eline real-time meekijken met haar vorderingen in het behandelaren portal. 

In de tweede fase richtte Eline en Annika zich op gedachtepatronen. ‘Met behulp van de functionaliteit in de app ‘gedachteschema’s‘ keken we naar negatieve gedachten die ze had tijdens bepaalde sociale situaties’, vertelt Eline. ‘Elke dag kreeg ze dan 4 keer een reminder om G-schema’s in te vullen om zo te registreren hoe ze zich op dat moment voelde. Ik kon die registraties ook inzien. Samen hebben we deze gedachten uitgedaagd om vervolgens alternatieve, genuanceerde gedachten te bewerkstelligen. In de derde fase zijn we bezig geweest met bepaalde overtuigingen die ze heeft over zichzelf en de wereld. Bijvoorbeeld dat ze niet goed genoeg is of niet slim genoeg. We hebben samen onderzocht waar deze leefregels vandaan kwamen en bekeken hoe ze deze om kon buigen. In de vierde fase hebben we samen een terugvalpreventie gemaakt.’  

'Je bent dus heel betrokken! De therapeutische relatie is heel dynamisch in zo’n online behandeling’  

Close, betrokken en efficiënt 

Volgens Eline is een van de grootste voordelen van een online behandeling het feit dat je veel meer inzicht krijgt in iemands leven. ‘Het contact is juist heel close. Als Annika bijvoorbeeld veel spanning had, konden we in plaats van 1 keer in de week ook 2 keer in de week even kort videobellen’, vertelt Eline. ‘In de tussentijd gaf ik haar huiswerkoefeningen mee die ze registreerde in de app. Ik kon vervolgens volgen hoe het die week is gegaan. Als ik haar dan sprak, wist ik al wat er was gebeurd. Daarnaast kon ik haar tussendoor ook chatberichten sturen om bijvoorbeeld een compliment te geven dat ze een oefening had gedaan. Andersom kon zij mij ook weer berichtjes sturen. Je bent dus heel betrokken! De therapeutische relatie is heel dynamisch in zo’n online behandeling.’  

Ook vindt Eline de manier van werken voor haar als behandelaar heel efficiënt. ‘Het dashboard van de online omgeving is heel overzichtelijk. Je kan elke week in grafiekjes zien hoe een cliënt het doet. Ik kan de oefeningen klaarzetten voor iemand. De stappenteller activeer ik ook altijd. Dan krijgen ze een sterretje als ze het doel hebben bereikt. Je kan ook algemene trackers toevoegen, bijvoorbeeld als iemand veel rookt en dat wil afbouwen, kan je ze laten bijhouden hoeveel ze roken.’ 

'Ze gaf hoge cijfers. Zelfs een 10 voor de therapeutische relatie'  

Hoge cijfers voor de behandeling 

De behandeling van Annika is inmiddels afgerond en de resultaten zijn veelbelovend. 'Bij Annika zag je aan het begin dat de ernst van de depressie hoog was. Dit wordt gemeten aan de hand van de QIDS, een vragenlijst die de cliënt invult voor, tijdens en na de behandeling. Ze scoorde voor de behandeling 16 van de 27 punten. Dat was best ernstig. Na de laatste sessie was dat nog maar 1. Het effect van de behandeling bleef ook gunstig op 3, 6, en 12 maanden na start behandeling', vertelt Eline. 'Ook gaf ze hoge cijfers voor bepaalde onderdelen van de behandeling, zoals een 9 voor omgaan met problemen, een 9 voor het effect van de behandeling en zelfs een 10 voor de therapeutische relatie.'  

'Ik kreeg laatst een berichtje dat het nog steeds heel erg goed met haar gaat. Daar doe je het uiteindelijk voor!’   

Meer aandacht voor online 

Met de data uit het BePositive BeInteractive depressie onderzoek hopen de onderzoekers een beter beeld te krijgen voor wie een 100% online behandeling wel en voor wie niet geschikt is. Daarnaast zijn we voortdurend de online behandelingen bij PsyQ aan het verbeteren. Eline hoopt dat online behandelingen hierdoor meer aandacht krijgen. ‘Ik denk als de goede resultaten getoond worden, meer mensen een online behandeling serieus nemen en aantrekkelijker vinden. Zowel cliënten als behandelaren.’ vertelt Eline.  

En ook na de behandeling stopt het niet gelijk legt Eline uit: ‘Er zijn ook follow-ups 6 en 12 maanden na het afronden van de behandeling. Toevallig stuurde Annika me laatst nog een berichtje dat het heel erg goed met haar gaat en dat ze haar propedeuse heeft gehaald. Daar doe je het uiteindelijk voor!’