Reactie vanuit PsyQ op artikel in NRC

We zitten middenin een grote verandering en realiseren ons terdege dat we vanuit het bestuur en directie een aantal zaken beter hadden moeten doen en dat deze verandering voor een aantal collega’s en/of teams lastig is en/of te snel gegaan is. Het artikel van het NRC blijkt echter niet een kritisch journalistiek stuk te zijn. Het is een zeer ongenuanceerd en tendentieus artikel, met veel ernstige feitelijke onjuistheden. Tegen kritische journalistiek hebben wij geen bezwaar; we kennen de signalen, maar een aantal feiten in dit artikel herkennen wij niet.  

In het artikel is de aandacht voor de maatschappelijke opgave die we hebben beperkt: om wachtlijsten aan te pakken met de beperkte middelen die er zijn, en toch goede kwaliteit van zorg te leveren. Door de hulpvraag centraal te stellen in de context van het leven van de patiënt, wordt diagnostiek dienend en gericht op de doelen die patiënt zichzelf stelt. En te starten met de behandeling: kort specialistisch waar mogelijk, intensief specialistisch waar nodig. Vanuit het besef dat herstel van mentale gezondheid veel meer omvat dan herstel van klachten. En dit niet allemaal in de GGZ plaatsvindt. We vinden het jammer dat in het artikel weinig ruimte is voor de inhoudelijke visie. Dit is hoe wij als organisatie juist een antwoord proberen te vinden op het maatschappelijke dilemma. Juist vanuit de inhoud. Het implementeren van deze richting is in de praktijk ingewikkeld; het raakt onze rol als zorgprofessionals en we lopen tegen allerlei oude patronen aan.

Feitelijke onjuistheden

We benoemen hieronder de belangrijkste feitelijke onjuistheden uit het artikel:

• In het artikel wordt op een populistische manier gesteld; één patiënt erin, één patiënt eruit. De ggz zit al jaren op slot. Te hoge wachttijden en meer vraag dan aanbod. Om een nieuwe patiënt ook de zorg te kunnen bieden die hij/zij nodig heeft is het van belang dat we kritisch kijken wat iemand nodig heeft voor het herstel én wanneer iemand hersteld is. Zo blijft er ruimte om andere mensen die onze zorg hard nodig hebben te kunnen laten instromen. Als iedereen (te) lang behandeld wordt, heeft niemand meer een kans op tijdige zorg en staan nieuwe patiënten juist in de kou. Ook wordt de werkdruk voor de behandelaren dan niet te dragen. Dat ‘één erin en één eruit’ zou je zeker positief kunnen neerzetten.
• De wachttijden zijn niet bovengemiddeld lang. In veel regio's zijn de wachttijden van PsyQ en Parnassia Groep juist korter dan het landelijk gemiddelde. Dit is eenvoudig terug te vinden in de Vektis-rapportages.
• Houtje-touwtje behandelen. Het artikel spreekt zichzelf hierin tegen. Aan de ene kant wordt gezegd dat alles volgens protocol gebeurt en aan de andere kant spreken ze over houtje-touwtje. PsyQ biedt aantoonbaar behandelingen conform richtlijnen en zorgstandaarden. Nieuwe behandelingen zijn samen met onze specialismeleiders opgezet en voldoen ook aan de zorgstandaarden.
• Een ongebruikelijk hoog aantal suïcides. Onze geneesheer-directeur heeft onderzoek gedaan naar het aantal suïcides in Rijnmond en heeft geconcludeerd dat er geen toename is. Daarnaast blijkt er ook geen relatie tussen suïcides en werkdruk. Dit is een hele ernstige beschuldiging, die ons, maar zeker onze patiënten schade berokkent.  

Vanwege de ernst van deze beschuldiging nog wat meer uitleg:

1. iedere suïcide is er één teveel en die proberen we steeds te voorkomen;
2. het is wereldwijd bekend dat deze over periodes heen fluctueren en dat een trend in een maand niets zegt;
3. we onderzoeken iedere suïcide en kijken samen met andere instellingen via Supranet of er trends zijn en of we van elkaar kunnen leren;
4. het afgelopen jaar is er geen toename van suïcides.

Aanleiding veranderprogramma

Er is landelijk en branchebreed al jaren een probleem met te lange wachtlijsten. Als instelling, maar ook per individuele behandelaar, hebben we een grote verantwoordelijkheid om die wachtlijsten te verminderen en meer patiënten te helpen. We doen dit overigens niet alleen, we werken samen met andere zorgaanbieders, huisartsen, POH GGZ en gemeentelijke wijkteams aan deze opgave. Een belangrijke boodschap die wij al lange tijd uitdragen is: ‘Patiënten op de wachtlijst zijn ons net zo lief als de patiënten die in behandeling zijn’.

Uiteraard behandelen we patiënten conform richtlijnen en zorgstandaarden, deze zijn gericht op herstel. We wijzen niemand die naar ons is doorverwezen af zonder behandeling. Over 2020 hebben ruim 5000 patiënten door middel van gevalideerde vragenlijsten hun behandeling beoordeeld. De tevredenheid van patiënten is gemiddeld een 7,8. PsyQ heeft een aantal keurmerken TOPGGz voor zeer complexe problemen. Daarnaast zijn we actief in het vernieuwen en verbeteren van onze zorg door bv. digitale ontwikkelingen in te zetten. We zijn ook trots op onze groepsbehandelingen waar patiënten hun ervaringen kunnen delen. Dit helpt bij hun herstel.

Met het oog op de grote groepen mensen die onze hulp nodig hebben, kijken we altijd samen met behandelaars of behandelingen anders en korter kunnen. Uiteraard met behoud van resultaat. Dat is en blijft een uitdaging binnen de budgetten die ons gegeven zijn.  

Uit de meting onder collega’s van i-psy en PsyQ over hoe zij het veranderprogramma ervaren, komt naar voren dat ze de inhoudelijke visie ondersteunen en dat ze bereid zijn zich hiervoor in te zetten. Dat geeft ons vertrouwen dat we op de goede weg zijn, maar meer aandacht moeten geven aan het invoeren van de veranderingen en ruimte moeten geven voor het eigen maken. Hierbij hebben we oog voor de inhoudelijke verschillen per team of ziektebeeld. Samen met de behandelaars kijken we naar hoe we de volgende stap kunnen zetten, zodat we blijven werken aan toegankelijke zorg met een goed behandelresultaat.