Ook patiënt met jeugdtrauma is vaak geholpen met verwerking van het verleden

Seksueel misbruik door een leraar of systematische mishandeling door een vader of moeder: wie in zijn of haar jeugd iets dergelijks heeft meegemaakt, loopt aanzienlijke kans om daar een posttraumatische stressstoornis (PTSS) aan over te houden. De ervaring blijft als een blok aan iemands been hangen, en niet zelden ontwikkelen deze patiënten er nog tal van klachten naast, van depressies tot verslavingen en persoonlijkheidsstoornissen.

Exposure-therapie tegen angst 

Uit nieuw onderzoek blijkt nu dat deze patiënten veel baat kunnen hebben bij zogeheten exposure-therapie. Met die behandelmethode keer je – in gedachten en indien mogelijk fysiek – terug naar de plaats(en) waar het trauma is ontstaan. Door die moeilijke momenten keer op keer te herhalen en herbeleven, leert de patiënt dat er niets rampzaligs gebeurt als de angstaanjagende herinneringen bovenkomen. Dat kan de angst weghalen.

Gedurende de studie werden 149 patiënten met een jeugdtrauma behandeld met drie verschillende vormen van exposure-therapie. Hoewel die verschillende therapieën ieder een iets ander resultaat gaven, stond een ding als een paal boven water: bij ruim 70% van de patiënten verminderden de klachten aanzienlijk. Ongeveer de helft van de deelnemers had na afloop van de zestien sessies zelfs geen posttraumatische stressstoornis meer, bleek uit zelfrapportage en klinische beoordelingen.

'Het is al erg'

De uitkomsten zijn bijzonder, omdat veel behandelaars lange tijd dachten dat deze groep exposure-therapie helemaal niet aan zou kunnen. Behandelaars waren bang dat de confrontatie met het verleden zou leiden tot verdere destabilisatie van de patiënt, en misschien zelfs tot verhoogde zelfmoordrisico’s. De behandeling werd daarom voornamelijk toegepast op mensen die op latere leeftijd een trauma opliepen, zoals oorlogsveteranen.

‘Uit ons onderzoek blijkt nu dat exposure-therapie wel degelijk het verschil kan maken voor mensen met een jeugdtrauma’, zegt Maartje Schoorl, bijzonder hoogleraar op de afdeling Klinische Psychologie Universiteit Leiden. ‘Veel patiënten kunnen de herbeleving van hun trauma dus wel aan, mits je ze daar goed in begeleidt. Sterker nog: veel patiënten herbeleven hun trauma’s sowieso al, namelijk in hun nachtmerries. Je hoeft niet dus bang te zijn dat je het erger maakt, want het is al erg.’

Een geweldige bevrijding

Danielle Oprel, klinisch psycholoog bij PsyQ (Parnassia Groep) voegt daar aan toe: ‘Wij zijn de patiënten van PsyQ ook veel dank verschuldigd dat zij hebben mee willen doen aan het onderzoek en wij zijn blij dat er ook voor volgende patiënten relevante uitkomsten zijn’.

Tot slot vertelt Schoorl waar de behandeling met exposure-therapie uiteindelijk toe kan leiden: ‘Eén patiënt had traumatische gebeurtenissen meegemaakt in een kelder, waardoor ze nooit meer in een ondergronds vertrek durfde te komen. Door veel te oefenen, is zij uiteindelijk over die angst heen gekomen. Dat was prachtig om te zien, want het voelde voor haar als een geweldige bevrijding. Nu runt ze vanuit haar eigen kelder een webwinkel.’

Dit onderzoek is gefinancierd met een subsidie van het Innovatiefonds Zorgverzekeraars en uit het Doelmatigheidsonderzoek van ZonMw. In dat laatste programma zoeken wetenschappers uit welke behandelwijze het beste resultaat geeft tegen welke kosten, om zo goede en betaalbare zorg te kunnen leveren.