Psychotrauma

Gevolgen van PTSS voor familie en naasten

pdf
Joop+en+Ingrid+2+200+x+200.jpg

Veel mensen maken in hun leven ooit een traumatische ervaring mee: een overval, verkeersongeluk, oorlogsgeweld, mishandeling, het plotseling overlijden van een dierbare of een verkrachting. Het meemaken van zo’n schokkende gebeurtenis leidt gelukkig lang niet altijd tot psychische klachten, maar in veel gevallen gebeurt het tóch: 7 procent van alle volwassen Nederlanders ontwikkelt een posttraumatische stress-stoornis, oftewel PTSS. Dat heeft vaak niet alleen grote gevolgen voor henzelf, maar ook voor familie en naasten. Relaties kunnen daardoor stranden en gezinnen uiteenvallen.

PTSS leidt vaak tot ernstige relatieproblemen

Cliënten met nachtmerries, herbelevingen, zelfmoordneigingen; psychiater Joop de Jong en klinisch psycholoog Ingrid Wigard, beiden specialismeleider van PsyQ psychotrauma, horen vaak heftige verhalen in hun spreekkamers. “Vaak behandelen wij cliënten die langdurig zijn blootgesteld aan traumatische gebeurtenissen en daardoor PTSS hebben ontwikkeld,” vertelt De Jong. “Deze mensen zijn vaak radeloos. Niet alleen zitten ze met zichzelf in de knoop; de gevolgen voor hun gezin zijn vaak enorm.” Reden voor De Jong en Wigard om het onderwerp ‘PTSS en familie en naasten’ onder de aandacht brengen. “Er is nog een hoop te winnen.”

PTSS zorgt voor conflicten en wrijving met partner en gezin

Typische klachten die bij een posttraumatische stress-stoornis horen zijn onder meer prikkelbaarheid en boosheid. Wigard: “Je kunt je voorstellen dat iemand een ander persoon wordt als hij PTSS heeft en misschien snel(ler) geneigd is uit te vallen dan voorheen, iets wat het contact met de gezinsleden niet ten goede komt. Daarnaast zien we vaak dat iemand met posttraumatische stress slecht slaapt, de concentratie verliest en zich ziek meldt bij zijn werkgever.

“Kinderen merken dat er minder aandacht voor hen is.”

Dat zorgt voor conflicten en wrijving met de partner én met de kinderen. Vaak denken (jonge) kinderen zelfs dat zij de oorzaak zijn van de problemen omdat hun ouders veranderen óf merken zij dat er minder aandacht voor hen is. Op termijn kan PTSS binnen een familie tot relatie-, opvoed- en geldproblemen leiden. Daarom vinden we het bij PsyQ belangrijk om de partner bij de behandeling te betrekken. Het kan erger voorkomen.”

Hoe ga ik om met iemand die PTSS heeft?

Vaak denken cliënten dat wat hen overkomen is, hun eigen schuld is en dat weerhoudt ze ervan erover te willen praten met anderen zoals hun partner. Daardoor ontstaat uiteindelijk verwijdering en onbegrip. “Door bijvoorbeeld de partner bij de behandeling te betrekken proberen we dat laatste te voorkomen,” legt De Jong uit. “Als therapeut kunnen wij zowel de partner als de cliënt, nog vóór de behandeling start, voorlichting geven over de behandeling die iemand krijgt. In veel gevallen is dat EMDR of  Imaginaire Exposure, twee veel onderzochte en bewezen effectieve therapieën. Daarnaast kunnen we tips geven om iemand met PTSS te helpen of ondersteunen, door hem of haar bijvoorbeeld naar therapie te brengen of op te halen.”

Tips: hoe zorg je voor een goede relatie met iemand die aan PTSS lijdt?

Een naaste stimuleren om hulp te zoeken is de eerste stap, maar wat zijn de vervolgstappen? Wigard: “Ik raad altijd aan om geduld te hebben met iemand die aan PTSS lijdt.  Naasten moeten zich realiseren dat iemand met deze aandoening bepaalde dingen niet expres doet of zegt.

“Heb geduld, wacht de behandeling af en verwacht niet teveel resultaat op de korte termijn.”

Heb geduld, wacht de behandeling af en verwacht niet teveel resultaat op de korte termijn. Het is handig als ze zich verdiepen in het ziektebeeld, door erover te lezen of vragen te stellen aan de behandelaar en samen met hun partner afspraken te maken wat nodig is voor een succesvolle behandeling. Verder is het belangrijk dat je aandacht houdt voor je eigen welzijn, bijvoorbeeld door ook met iemand te praten in je omgeving of binnen de hulpverlening.”