Onderzoek persoonlijkheidsstoornissen

Een persoonlijkheidsstoornis wordt lang niet altijd herkend. Mensen met een persoonlijkheidsstoornis hebben dit vaak zelf niet door. Maar ook mensen uit hun nabije omgeving, eerstehulpverleners en zelfs professionals binnen de psychiatrie herkennen een dergelijke stoornis niet altijd. Om die reden besteedt PsyQ veel aandacht aan onderzoek naar persoonlijkheidsstoornissen én naar de beste behandelmethoden.

Persoonlijkheidsstoornissen: het belang van onderzoek

“Mensen komen niet bij ons met de mededeling ‘Ik heb last van een persoonlijkheidsstoornis", vertelt Slotema. “Ze komen hier bijvoorbeeld met depressieve klachten, paniekaanvallen of ze drinken te veel. Maar bij velen speelt er dus méér; zij hebben ook een persoonlijkheidsstoornis.”

De literatuur wijst uit dat binnen de geestelijke gezondheidszorg ongeveer de helft van alle cliënten die in behandeling is voor een bepaald ziektebeeld, óók een persoonlijkheidsstoornis heeft. Maar in de klinische praktijk heeft nog geen tien procent van deze groep daadwerkelijk een persoonlijkheidsstoornis als bijkomende diagnose. Laat staan dat ze ervoor behandeld wordt.

Karin Slotema, psychiater en bijzonder hoogleraar persoonlijkheidsstoornissen, over het belang van onderzoek: “Niet iedereen heeft baat bij dezelfde behandeling”.

Vooroordelen over persoonlijkheidsstoornissen wegnemen

“Mensen met een persoonlijkheidsstoornis hebben veel last van hun aandoening,” gaat Slotema verder. “Ze functioneren minder goed als het aankomt op bijvoorbeeld werk en relaties. Dat zijn allemaal redenen om meer aandacht aan onderzoek en behandeling te besteden. Ook het negatieve stigma dat aan een persoonlijkheidsstoornis kleeft, is lastig. Vooroordelen die ik vaak hoor als het over een persoonlijkheidsstoornis gaat: ‘dan ben je vast een moeilijk persoon, of ‘dan ben je niet te helpen’. Heel jammer, want iemand is niet alleen zijn of haar aandoening en verbetering is wel degelijk mogelijk.”

Iedereen is anders

“Niet iedereen met een persoonlijkheidsstoornis heeft baat bij dezelfde behandeling. Recent is vanuit PsyQ Noord Holland en de Universiteit van Amsterdam een onderzoek gestart om in kaart te brengen waarom de één wel van een bepaalde behandeling voor persoonlijkheidsstoornissen profiteert en de ander niet,” vervolgt Slotema. "Als we dat weten vóór de behandeling start, scheelt dat enorm in behandeltijd."

Tips voor familie en naasten - omgaan met een persoonlijkheidsstoornis

  • Als je met iemand met borderline probeert te praten; vertel dan je verhaal in ik-vorm en betrek het verhaal op jezelf om te voorkomen dat je in een verwijtende sfeer komt.
  • Probeer discussie te voorkomen. Als dat niet lukt, stap er dan zelf uit en benoem dit ook.
  • Laat iemand zelf fouten maken en de verantwoording nemen.
  • Beweeg niet met iemand mee, maar houd hem of haar een spiegel voor.
  • Geef geen ongevraagd advies, hoe moeilijk dit ook is.
  • Praat met de mensen om je heen zodat je je verhaal kwijt kunt.
  • Betrek je gezin erbij, al is het op hoofdlijnen, om tekst en uitleg te geven.
  • Bescherm ook de andere gezinsleden, indien nodig, en geef ook hen aandacht.
  • Neem ook tijd voor jezelf. Houd je eigen leven en steek energie in je vrienden en andere dingen die je leuk vindt.

Welke behandeling bij meerdere diagnoses?

"Dat mensen daarnaast niet één diagnose hebben maar meerdere, kan de behandeling van een persoonlijkheidsstoornis lastig(er) maken. Zij hebben bijvoorbeeld PTSS met herbelevingen en nachtmerries. Het is dan best lastig om een ingewikkelde psychotherapie voor persoonlijkheidsstoornissen te volgen. Daarom loopt er momenteel een onderzoek naar het effect van een PTSS-behandeling aan het begin van een behandeltraject voor persoonlijkheidsstoornissen. Ook zal binnenkort een onderzoek beginnen naar de behandeling van psychotische verschijnselen zoals het horen van stemmen, aangezien mensen met een persoonlijkheidsstoornis daar veel last van kunnen hebben”, legt Slotema uit.

Karin Slotema is blij dat PsyQ een vooruitstrevende organisatie is. "Er wordt veel onderzoek gedaan, zeker voor een niet-universitaire instelling. Er zijn veel afdelingen met het TOPGGz-keurmerk. De afdeling persoonlijkheidsstoornissen heeft dat keurmerk nog niet, maar daar werken we wel naar toe.”